Neerpede est le plus rural des quartiers d’Anderlecht. La Paroisse fut fondée en 1914 par le curé Frans Celens. L’édification de l’église néo-gothique notre-dame de la Joie et saint-Gérard Majella date de 1914. Non loin, rue de la Floraison, se dresse une « grotte de Lourdes» imitant la grotte de Massabielle.
Dans une niche figure une statue de la Vierge, sainte Bernadette agenouillée sur un promontoire rocheux, lui fait face. Au centre, une grille abrite un petit sanctuaire éclairé par la lumière des bougies où l’on trouve des images pieuses, des fleurs et des ex-voto, témoins de l’attrait qu’exerce toujours la grotte. L’ancienne statue de sainte Bernadette (en très mauvais état de conservation) est reléguée à l’arrière de la grotte. Elle mérite notre attention car elle était beaucoup plus proche de la représentation qu’on peut se faire de la petite Bernadette face à l’apparition, que la statue stéréotypée qui la remplace actuellement.
On ignore la date de la construction de ce lieu de culte. Probablement durant la Première Guerre mondiale (époque de la construction de l’église). À Anderlecht, on trouve également une « Grotte de Lourdes », à l’entrée de l’église saint-François-Xavier du côté de la rue Eloy (côté ouest). La Belgique et la France ont vu fleurir de très nombreuses répliques de la grotte de Massabielle.
Les innombrables statues de la « Vierge de Lourdes », de saint-Antoine de Padoue et autres saints populaires, sont en plâtre et réalisées au moule, en séries. Elles se caractérisent par leur manque de finesse et d’originalité et leur sensiblerie exacerbée (statues du sacré-cœur de Jésus). Elle relèvent de ce que l’on qualifie de « style sulpicien » qui tire son nom des nombreuses librairies et fournisseurs d’images pieuses et d’objets religieux regroupés dans le quartier saint-Sulpice à Paris. Cet art, souvent déprécié est cependant un art très populaire et très apprécié encore de nos jours.
De Grot van Lourdes
Neerpede is de meest landelijke wijk van Anderlecht. De Parochie werd in 1914 gesticht door pastoor Frans Celens. De neogotische kerk van Onze-Lieve-Vrouw van Vreugde en sint-Gerardus Majella dateren ook uit 1914. lets verder in de Bloeistraat ligt de “grot van Lourdes”, een kopie van de grot van Massabielle.
In een nis staat een beeld van de Heilige Maagd. Het knielend beeld van de heilige Bernadette staat op een stenen voetstuk voor haar. In het midden, achter een hek schuilt een klein heiligdom, verlicht met kaarsjes met heilige prentjes, bloemen en geloftes, stuk voor stuk stille getuigen van de aantrekkingskracht van deze grot. Het oude beeldje van de heilige Bernadette is (in zeer slechte staat) werd verbannen achterin de grot. Dit beeldje verdient echter wel onze aandacht want het leunt zeer waarschijnlijk veel dichter aan bij de echte kleine Bernadette dan het stereotype beeldje dat er momenteel staat.
De bouwdatum van deze gebedsplaats is onbekend. Zeer waarschijnlijk werd het opgetrokken tijdens de Eerste Wereldoorlog (het bouwjaar van de kerk). In Anderlecht ligt nog een andere “grot van Lourdes”, aan de ingang van de sint-Franciscuskerk naast de Eloystraat (oostkant). In België en in Frankrijk vindt men tal van replica’s van de grot van Massabielle.
Vele beelden van “Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes”, van sint-Antonius van Padua en andere populaire heiligen zijn gemaakt uit gips en worden op grote schaal geproduceerd. Kenmerkend voor deze beelden is het gebrek aan verfijning en echtheid met daarenboven een mateloos sentimentalisme (beelden van Jezus met het heilig hart). Zij maken deel uit van wat men vaak de “sint sulpicius stijl” noemt, oorspronkelijk afkomstig van de benaming van tal van boekhandels en handelaars in heilige prentjes en beeldjes in de buurt rond de sint Sulpicius kerk in Parijs.
De kunstvorm wordt vaak onderschat, maar blijft zeer populair en tot op heden zeer gewaardeerd.